Dạy tiếng Anh cho bé 5 tuổi như thế nào cho hiệu quả chắc hẳn là thắc mắc của rất nhiều quý thầy cô. 5 tuổi là lứa tuổi trẻ đã hoàn thiện về khả năng nghe nói nên việc giúp trẻ làm quen với ngôn ngữ mới không hề khó. Tuy nhiên, tâm lý trẻ nhỏ đôi khi rất khó nắm bắt nên thầy cô thường gặp khó khăn trong quá trình giảng dạy. Hiểu được vấn đề đó, FLYER đã tổng hợp một số phương pháp dạy tiếng Anh cho bé 5 tuổi hiệu quả trong bài viết dưới đây. Mời quý thầy cô cùng tham khảo!
1. Bé 5 tuổi cần tập trung vào kỹ năng gì khi học tiếng Anh?
Đối với trẻ 5 tuổi, việc phát triển đồng đều cả 4 kỹ năng nghe – nói – đọc – viết có thể gây áp lực lên bé và là nguyên do cản trở quá trình học tiếng Anh sau này.
Vậy, “thầy cô nên chú trọng vào kỹ năng nào khi dạy tiếng Anh cho bé 5 tuổi?”
Trẻ lên 5 có trí tưởng tượng và óc sáng tạo phát triển rất nhanh. Các bé chủ yếu thu thập kiến thức thông qua những hình ảnh, âm thanh, màu sắc mà bé cảm thấy thú vị. Vì vậy ở giai đoạn này, việc học viết sẽ không tạo cảm giác thích thú cho trẻ bằng việc nhìn – nghe – nói.
1.1. Kỹ năng quan sát
Kỹ năng quan sát có liên quan chặt chẽ đến việc học tiếng Anh bằng hình ảnh – một trong những phương pháp rất hiệu quả khi dạy tiếng Anh cho bé 5 tuổi.
Phương pháp này có nghĩa là, khi trẻ quan sát một bức ảnh có chủ đích một cách tỉ mỉ thì những hình ảnh về đồ vật, màu sắc sẽ được trẻ ghi nhớ lâu hơn.
Ví dụ:
Nếu thầy cô cho trẻ quan sát bức tranh vẽ “cây cối” và đọc “trees” (cây cối), mỗi khi đọc từ này, trẻ sẽ liên tưởng đến bức tranh về cây cối đã được quan sát trước đó.
1.2. Kỹ năng nghe – nói
Nghe và nói là 2 kỹ năng luôn song hành với nhau.
Thông thường, trẻ 5 tuổi phát triển kỹ năng nghe – nói thông qua việc “bắt chước”. Chẳng hạn, khi thầy cô đọc một từ tiếng Anh, trẻ sẽ bắt chước đọc theo dựa vào những gì trẻ vừa nghe được. Việc “bắt chước” này giúp trẻ phát triển kỹ năng nghe – nói một cách tự nhiên. Tuy nhiên không phải lúc nào trẻ nghe từ cũng chính xác, vì vậy thầy cô cần chú ý và kiên trì sửa cho đến khi bé phát âm đúng.
Dù vậy, việc chú trọng vào nghe – nói không có nghĩa là thầy cô sẽ bỏ qua những kiến thức và kỹ năng tiếng Anh khác. Vậy cụ thể hơn, những kiến thức nên dạy cho bé 5 tuổi mới học tiếng Anh là gì? FLYER mời quý thầy cô tham khảo ở phần sau đây.
2. Dạy gì cho bé 5 tuổi đang học tiếng Anh?
Khi lên 5, bé vẫn đang trong giai đoạn khám phá thế giới, đồng thời bắt đầu hình thành cái tôi cá nhân. Chẳng hạn, khi thầy cô chỉ vào con mèo và nói “đây là con cún”, bé sẽ phản bác lại thay vì chỉ gật đầu và tiếp nhận như khi ở những độ tuổi trước đó. Vì vậy, việc dạy tiếng Anh cho bé 5 tuổi cần dựa trên tinh thần cởi mở dạy học và cởi mở tiếp thu.
Tiếp đến, thầy cô cần giúp bé nhận biết và giao tiếp được những câu cơ bản với những đồ vật và hiện tượng xung quanh. Ngoài ra, những chủ đề bắt đầu giảng dạy cần là những chủ đề gần gũi với các bé.
2.1. Dạy ngữ pháp cơ bản
Để trẻ làm quen với ngữ pháp tiếng Anh, thầy cô nên bắt đầu từ việc luyện từ và câu với những kiến thức cơ bản sau:
- Cách ghép các từ để tạo thành câu đơn giản
- Nối câu, nối mệnh đề bằng từ “and” (và)
- Thêm hậu tố vào động từ mà không thay đổi từ gốc (Ví dụ: “help” (cứu) + hậu tố “-er” = helper (người giúp đỡ))
- Cách sử dụng các đại từ xưng hô
- Cách sử dụng các đại từ sở hữu và sở hữu cách
- Cách dùng thì quá khứ với đuôi -ed và thì tiếp diễn với đuôi -ing
- Cách hình thành và sử dụng danh từ số nhiều
- Sử dụng mạo từ “a/ an/ the”
- Cách sử dụng giới từ
- Sử dụng tiền tố “-un” để thay đổi nghĩa của động từ và tính từ (Ví dụ: Tiền tố “-un” + happy (vui vẻ) = unhappy (không vui))
2.2. Dạy bé phát âm
Kỹ năng nói sau này của trẻ có tốt hay không một phần phụ thuộc vào giai đoạn học phát âm. Để giúp trẻ phát âm tiếng Anh như người bản xứ, thầy cô cần lưu ý dạy trẻ về:
- Bảng chữ cái tiếng Anh
- Ngữ âm tiếng Anh, bao gồm: Nguyên âm và phụ âm
- Đếm âm tiết trong các từ đơn giản
- Nhận biết và đọc các từ ghép (Ví dụ: toothbrush (bàn chải đánh răng), starfish (sao biển), cowboy (cao bồi),…)
- Nhận biết và đọc một số từ không theo quy tắc đọc thông thường
Mời quý thầy cô xem danh sách các từ bất quy tắc phổ biến dưới đây:
Từ mới | Loại từ | Phiên âm | Chú thích/ Dịch nghĩa |
the | mạo từ | /ðiː/, /ðə/ | |
a | mạo từ | /ə/, /eɪ/ | chỉ số lượng “1” |
do | động từ | /duː/ | làm |
to | giới từ | /tuː/ | đến (nhiều nghĩa) |
today | danh từ | /təˈdeɪ/ | hôm nay |
of | giới từ | /əv/ | của |
said | động từ | /sed/ | nói (quá khứ đơn của “say”) |
says | động từ | /seɪs/ | nói (chia ở ngôi thứ 3 số ít) |
are | tobe | /ɑːr/ | thì là ở |
were | tobe | /wɝː/ | |
was | tobe | /wɑːz/ | |
is | tobe | /ɪz/ | |
has | động từ | /hæz/, /həz/ | có (chia ở ngôi thứ 3 số ít) |
his | tính từ sở hữu | /hɪz/ | của anh ấy |
I | đại từ | /aɪ/ | tôi |
no | từ chỉ định | /noʊ/ | không, không có (nhiều nghĩa) |
we | đại từ | /wiː/ | chúng tôi, chúng ta |
go | động từ | /ɡoʊ/ | đi |
so | liên từ kết quả | /soʊ/ | vì vậy, vì thế |
by | giới từ/ trạng từ | /baɪ/ | bằng (cách gì, phương tiện gì,…) |
my | tính từ sở hữu | /maɪ/ | của tôi |
here | phó từ | /hɪr/ | ở đây |
there | phó từ | /ðer/ | ở kia |
where | liên từ/ trạng từ | /wer/ | ở đâu, ở nơi mà,… |
love | động từ | /lʌv/ | yêu |
come | động từ | /kʌm/ | đến |
some | từ hạn định | /sʌm/, /səm/ | vài, một vài |
one | số từ | /wʌn/ | số 1 |
once | trạng từ | /wʌns/ | một lần, một dịp |
ask | động từ | /æsk/ | hỏi, yêu cầu |
pull | động từ | /pʊl/ | kéo |
full | tính từ | /fʊl/ | no (bụng), đầy |
he | đại từ | /hiː/, /hi/ | anh ấy (làm chủ ngữ trong câu) |
me | đại từ | /miː/, /mi/ | tôi (làm tân ngữ trong câu) |
she | đại từ | /ʃiː/, /ʃi/ | cô ấy (làm chủ ngữ) |
house | danh từ | /ˈhaʊ.zɪz/ | ngôi nhà |
our | tính từ sở hữu | /aʊr/ | của chúng ta, của chúng tôi |
friend | danh từ | /frend/ | bạn bè |
school | danh từ | /skuːl/ | trường học |
put | động từ | /pʊt/ | đặt, để |
push | động từ | /pʊʃ/ | đẩy |
you | đại từ | /juː/, /jʊ/ | cậu, các cậu, các bạn |
your | tính từ sở hữu | /jʊr/ | của bạn, của các bạn |
they | đại từ | /ðeɪ/ | họ, bọn họ, chúng nó |
be | tobe | /biː/ | thì, là ở |
Những từ không theo các quy tắc phát âm thông thường trẻ 5 tuổi cần nắm
2.3. Giúp bé làm quen với kỹ năng viết
Viết có thể chưa phải là kỹ năng chủ chốt khi dạy tiếng Anh cho bé 5 tuổi. Mặc dù vậy, thầy cô cũng không nên bỏ qua việc rèn bé viết chữ tiếng Anh. Thầy cô có thể bắt đầu dạy bé viết những cái đơn thuần, sau đó lên đến từ và câu đơn giản.
Khi làm quen với kỹ năng viết, trẻ nên được học cách:
- Nói một từ/ câu trước khi viết nó xuống
- Sắp xếp từ đúng thứ tự để tạo thành câu
- Sắp xếp câu để tạo thành câu chuyện ngắn (5-7 câu)
- Kiểm tra lại đoạn văn của mình
- Nói về bài viết của trẻ với thầy cô hoặc bạn bè
- Đọc to bài viết của mình cho thầy cô hoặc bạn bè nghe
2.4. Dạy bé học từ vựng
Vốn từ của trẻ càng rộng, trẻ càng dễ dàng hiểu các ý tưởng và nhiệm vụ được giao, tự tin tham gia vào các cuộc trò chuyện, đồng thời có khả năng viết tốt và diễn đạt ý tưởng một cách chính xác. Lỗ hổng từ vựng có thể là vấn đề lớn cản trở hành trình học tiếng Anh của trẻ và là nguyên nhân gây “mất gốc” sau này.
Một phương pháp học từ vựng được nhiều người áp dụng để dạy và học đó là học từ vựng theo chủ đề. Ngoài ra, thầy cô cần phối hợp với ba mẹ để tạo ra một môi trường tiếng Anh phù hợp bằng cách khuyến khích trẻ nghe – nói tiếng Anh cả khi ở trường lẫn ở nhà, qua đó trẻ có thể ghi nhớ từ vựng tốt hơn và lâu bền hơn.
3. Dạy tiếng Anh cho bé 5 tuổi hiệu quả – 6 tips hay cho thầy cô
Đối với bé 5 tuổi, việc “học” ngôn ngữ chưa phải là mục tiêu chính. Thầy cô không thể tạo động lực học cho các em bằng khối lượng kiến thức khổng lồ, khả năng phát âm chuẩn hay điểm số cao. Thay vào đó, những hình ảnh đầy màu sắc và những trò chơi thú vị sẽ giúp các em yêu thích tiếng Anh trước khi bắt đầu “học” thật sự.
FLYER mời quý thầy cô tham khảo 6 phương pháp dạy tiếng Anh cho trẻ lớp 5 sau đây có thể đem lại hiệu quả tốt nếu áp dụng đúng cách:
3.1. Tạo môi trường tiếng Anh cho trẻ
Trẻ sống trong môi trường ngôn ngữ nào thì sẽ lớn lên cùng ngôn ngữ đó. Vì vậy, việc “sống” cùng tiếng Anh sẽ thúc đẩy quá trình học của bé, đồng thời giúp bé tiếp nhận ngôn ngữ mới một cách tự nhiên nhất.
Có 3 yếu tố tạo dựng nên môi trường kích thích học tiếng Anh cho bé 5 tuổi:
- Trẻ luôn cảm thấy an toàn và được bảo vệ dù có sử dụng tiếng Anh chưa đúng.
- Trẻ được khen ngợi khi làm đúng, nhắc nhở khi làm sai. Nếu các con gặp trở ngại trong quá trình học, thầy cô cần hỗ trợ trẻ vượt qua khó khăn.
- Trẻ được học tiếng Anh một cách thư giãn thông qua phim ảnh, âm nhạc và vui chơi giải trí.
3.2. Cho trẻ xem phim hoặc chương trình thiếu nhi bằng tiếng Anh
Người lớn khi học ngôn ngữ sẽ luôn xoay quanh những vấn đề về ngữ pháp, từ vựng và bài tập. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất với bé 5 tuổi học tiếng Anh đó là được tiếp xúc với âm thanh, nhịp điệu và giai điệu của ngôn ngữ. Một trong những cách tốt nhất để giúp trẻ đạt được điều này là cho trẻ xem phim và chương trình thiếu nhi.
Khi trẻ tiếp xúc với tiếng Anh bằng cách này, các em sẽ bắt chước được cách phát âm của người bản xứ. Đồng thời, trẻ sẽ biết được hoàn cảnh sử dụng câu từ khi xem. Mặc dù vậy, không phải lúc nào trẻ cũng có thể nghe chuẩn để bắt chước sao cho đúng. Vì vậy, thầy cô cần chú ý lắng nghe mỗi khi bé lên tiếng và kiên trì sửa cho đến khi bé đọc chính xác.
Thầy cô có thể bật một đoạn phim ngắn 5 – 10 phút trong giờ học trên lớp để tăng thời gian trẻ tiếp xúc với tiếng Anh.
3.3. Dạy trẻ thông qua những bài hát tiếng Anh
Trẻ em rất thích các bài hát và giai điệu sôi động. Vì vậy, việc dạy tiếng Anh cho trẻ thông qua bài hát chắc chắn sẽ đem lại hiệu quả không nhỏ.
Hiện nay có rất nhiều nền tảng cung cấp những bài hát tiếng Anh miễn phí như Youtube, Zing Mp3, Soundcloud, Spotify,… Thầy cô có thể dạy trẻ hát và gợi ý cho phụ huynh cùng luyện tập với bé tại nhà. Giai điệu của bài hát sẽ giúp bé tiếp thu tiếng Anh rất nhanh.
Một số bài hát tiếng Anh hữu ích cho bé:
3.4. Khuyến khích trẻ đọc sách tiếng Anh
Thầy cô có thể sử dụng sách chuyên dùng để học ngôn ngữ cho trẻ em, hoặc sử dụng sách truyện. Dù là thể loại nào, những “tài liệu giấy” này cần phù hợp với sở thích của bé hoặc thuộc những chủ đề gần gũi với cuộc sống của bé.
Bên cạnh việc đọc sách/ truyện cho trẻ nghe ở trên lớp, thầy cô nên khuyến khích phụ huynh dành thời gian cùng trẻ đọc sách/ truyện ngay tại nhà. “Thời điểm vàng” để trẻ lắng nghe những câu chuyện tiếng Anh là trước khi đi ngủ.
Truyện cổ tích tiếng Anh “Cô bé Lọ Lem” cho bé:
3.5. Tổ chức các trò chơi
Bé 5 tuổi khám phá thế giới xung quanh một cách tự nhiên thông qua những hoạt động thường ngày. Do đó, những hoạt động vui chơi xen kẽ học tập luôn nằm trong “top” những phương pháp học tập hiệu quả.
Ví dụ:
Bạn có thể dạy trẻ đếm số bằng tiếng Anh thông qua việc chơi trốn tìm.
Hiện nay có rất nhiều trò chơi được gợi ý hoặc vô số ứng dụng trò chơi trên mạng. Chẳng hạn như câu đố, nhìn hình đoán từ, nối từ,… Mời quý thầy cô tham khảo trò chơi trong video dưới đây:
Trò chơi tiếng Anh dành cho lớp đông học sinh:
3.6. Lắng nghe và nói chuyện cùng trẻ
Việc tương tác trong quá trình học ngôn ngữ là rất quan trọng. Những cuộc hội thoại hàng ngày chính là “kho tàng từ vựng” tốt nhất cho bé 5 tuổi. Trong thời gian dạy học trên lớp, thầy cô hãy tận dụng mọi khoảng thời gian trống để trò chuyện bằng tiếng Anh cùng các con để giúp bé tiếp nhận và làm quen với ngôn ngữ này dễ dàng hơn.
Ngoài ra, thầy cô có thể đẩy mạnh tương tác lớp học bằng cách thường xuyên đặt câu hỏi cho học sinh hoặc cho các em thảo luận nhóm.
Lưu ý: Thầy cô không nên lạm dụng các hình thức kiểm tra chấm điểm trong giai đoạn này. Việc này có thể tạo áp lực cho trẻ và hình thành suy nghĩ “chạy theo điểm số” trong trẻ. Kiểm tra là cần thiết, tuy nhiên ở độ tuổi nhỏ thì những bài kiểm tra nên đa dạng dưới nhiều hình thức, chẳng hạn như: đặt câu hỏi cho bé hoặc cho bé chơi các trò chơi ghi nhớ,…
4. Nền tảng online dạy tiếng Anh cho bé 5 tuổi
Ở thời đại số hóa như hiện nay, việc ứng dụng công nghệ trong lớp học không chỉ giúp thầy cô tiết kiệm thời gian mà còn đem lại hiệu quả vượt bậc cho quá trình dạy-học của thầy cô và học sinh. Sau đây, FLYER xin giới thiệu tới thầy cô một số trang web hỗ trợ công việc giảng dạy hiệu quả mà thầy cô có thể tham khảo:
- Phòng thi ảo FLYER: Mặc dù chuyên về luyện thi Cambridge nhưng website này có khả năng thu hút trẻ từ cái nhìn đầu tiên nhờ các tính năng game hấp dẫn cùng giao diện bắt mắt và hình ảnh sinh động. Những câu hỏi và bài tập được thiết kế dưới dạng trò chơi sẽ “đánh lạc hướng” các bé, giúp các bé không còn áp lực trong quá trình luyện thi tiếng Anh.
- FunBrain: Cung cấp đa dạng các thể loại trò chơi tiếng Anh miễn phí từ cấp mẫu giáo cho đến lớp 8. Bên cạnh đó, website còn cho trẻ tiếp xúc với nhiều mẩu truyện ngắn thông qua những video ở nhiều cấp độ khác nhau.
- PBS Kids: Giao diện dễ tiếp cận với nhiều màu sắc và hình ảnh. Nội dung chính của website là những trò chơi phân chia theo nhiều chủ đề như Space games (trò chơi vũ trụ), Reading games (trò chơi tập đọc)… và các video hoạt hình ngắn giúp quá trình học tiếng Anh của các bé thêm thú vị.
- Highlight Kids: Website này là một tạp chí online dành cho trẻ em của Mỹ. Tạp chí này cung cấp vô vàn những thông tin hữu ích bằng tiếng Anh với những hình ảnh ngộ nghĩnh, cùng với đó là những trò chơi chủ đề tìm đồ vật ẩn giấu trong bức tranh. Thông qua những hoạt động thú vị trên trang web này, bé sẽ học được rất nhiều từ vựng mới về đồ vật và con vật bằng tiếng Anh.
- Literacy Center: Một tổ chức phi lợi nhuận hướng đến một cộng đồng thịnh vượng thông qua việc cung cấp các lớp học cho trẻ nhỏ và người lớn. Thầy cô có thể tìm thấy vô vàn ý tưởng giảng dạy tiếng Anh cho trẻ 5 tuổi hoặc cách sắp xếp lớp học thông qua những video được đăng tải trên kênh Youtube của tổ chức.
Tham khảo cách sắp xếp lớp học tiếng Anh của người bản xứ:
5. Tổng kết
Dạy tiếng Anh cho bé 5 tuổi không quá khó. Tuy nhiên, việc học ở trường là không đủ để tiếng Anh của trẻ phát triển hiệu quả. Những gì trẻ học được ở lớp sẽ sớm bị lãng quên nếu trẻ không được tiếp xúc với tiếng Anh sau giờ học. Vì vậy, giáo dục một ngôn ngữ mới là quá trình đòi hỏi đầy sự kiên nhẫn từ thầy cô và sự phối hợp từ gia đình các bé. Bên cạnh việc làm tròn trách nhiệm ở lớp, thầy cô đừng quên giữ liên lạc với phụ huynh học sinh để theo dõi tiến độ và kịp thời giải quyết những khó khăn mà bé đang gặp phải nhé.
